اگر قصد خرید یک مانیتور را داشته باشید، با تعداد زیادی از شاخص‌های فنی مانند زمان پاسخ دهی مانیتور یا Response Time مواجه می‌شوید که شاید برای شما آشنا نباشند. مدت زمان پاسخ مانیتور یکی از فاکتورهایی است که معمولاً توسط خریداران نادیده گرفته می‌شود اما اهمیت بالایی در عملکرد نمایشگر هنگام نمایش تغییرات سریع یک صحنه از فیلم یا بازی دارد. 

زمان پاسخگویی مانیتور، معیاری است که سرعت تغییرات رنگ نمایشگر را اندازه‌گیری می‌کند و روی پدیده‌های نامطلوب مانند وجود هاله یا تاری در اطراف کاراکترهای متحرک تاثیر گذار است. به همین دلیل آشنایی با این شاخص به ویژه برای گیمرها اهمیت دارد.

زمان پاسخ دهی مانیتور نسبت به مفاهیمی مثل ابعاد یا کیفیت مانیتور پیچیدگی بیشتری دارد و گاهی با دیگر مشخصات فنی مانیتور اشتباه گرفته می‌شود که در نهایت سردرگمی خریدار را به همراه دارد.

در این مقاله با معنی زمان پاسخگویی مانیتور، اهمیت این شاخص در عملکرد یک نمایشگر و تفاوت پنل‌های LCD از نظر زمان پاسخ‌گویی و چگونگی تست و کاربرد زمان پاسخگویی مانیتور آشنا می‌شوید.

زمان پاسخ دهی مانیتور چیست؟

مفهوم زمان پاسخگویی مانیتور به مدت زمانی اشاره دارد که طول می‌کشد تا رنگ نمایشگر تغییر ‌کند. زمان پاسخ دهی مانیتور را بر حسب استاندارد مشخصی مانند تغییر رنگ پیکسل‌های مانیتور از رنگ مشکی به سفید و مجدداً به مشکی یا تغییر رنگ از یک درجه مشخص رنگ خاکستری به درجه متفاوتی از همان رنگ (GtG) و برحسب میلی ثانیه اندازه‌گیری می‌کنند.

همانطور که می‌توانید حدس بزنید، سازندگان مانیتور روی استاندارد مشخصی برای تعیین زمان پاسخ‌گویی در مانیتور توافق ندارند و هر یک معیار متفاوتی را برای سنجش آن مورد استفاده قرار می‌دهند.

بدون در نظر گرفتن سایر مشخصات یک مانیتور، کاهش Response Time به معنای این است که مانیتور می‌تواند با سرعت بیشتری تصاویر را نمایش دهد و نرخ نوسازی تصویر بالاتری داشته باشد.

روش های اندازه‌گیری زمان پاسخ‌دهی مانیتور؛ GtG و MPRT

برخلاف دید عمومی، می‌توان زمان پاسخ‌دهی مانیتور را به دو روش متفاوت اندازه‌گیری کرد. این دو روش گرچه می‌توانند هر دو به عنوان یک استاندارد در نظر گرفته‌شوند ولی کاربردهای خاص خود را دارند. در حالت کلی باید گفت که دو روش اصلی اندازه‌گیری زمان پاسخ‌دهی یعنی GtG و MPRT برای سنجش سرعت تغییر رنگ یک پیکسل در مانیتور به کار می‌روند، اما تفاوت‌هایی دارند که در انتخاب مانیتور مناسب بسیار مهم است.

در حالت کلی باید بگوییم که GtG نشان دهنده مدت زمانی است که یک پیکسل بین دو رنگ تغییر می کند، حال‌اینکه MPRT نشان دهنده مدت زمانی است که یک پیکسل به طور مداوم قابل مشاهده است.

در نظر داشته باشید، حتی زمانی که یک پیکسل انتقال GtG خود را از یک رنگ به رنگ دیگر به پایان می‌رساند، یک پیکسل کاملاً تازه‌سازی شده می‌تواند تا چرخه تازه‌سازی بعدی به طور مداوم قابل مشاهده یا ثابت بماند. بنابراین، اعداد GtG و MPRT متفاوت هستند. در ادامه به بررسی مزایا و معایب بیان زمان پاسخ‌دهی تصور مانیتور با این دو روش می‌پردازیم:

GtG (Gray to Gray)

GtG به معنای زمان لازم برای تغییر رنگ یک پیکسل از یک سطح خاکستری به سطح خاکستری دیگر است. به عبارت ساده‌تر، این روش سرعت تغییر رنگ بین دو سایه خاکستری را اندازه‌گیری می‌کند.

 

• مزایای GtG
  • دقیق‌تر: این روش به دلیل سادگی اندازه‌گیری، دقیق‌تر از MPRT است و اغلب توسط تولیدکنندگان برای مشخص کردن زمان پاسخ‌دهی مانیتور استفاده می‌شود.
  • استاندارد: GtG یک استاندارد صنعتی است و مقایسه زمان پاسخ‌دهی مانیتورهای مختلف با استفاده از این روش آسان‌تر است.

 

• معایب GtG
  • کمتر واقع‌گرایانه: در دنیای واقعی، تغییرات رنگ به ندرت بین دو سایه خاکستری اتفاق می‌افتد. اغلب اوقات، تغییرات رنگ بین رنگ‌های مختلف و با شدت‌های متفاوت رخ می‌دهد.
  • تاری حرکت: GtG ممکن است زمان پاسخ‌دهی را کمتر از آنچه در واقعیت است نشان دهد، به خصوص در هنگام نمایش حرکت‌های سریع. این بدان دلیل است که این روش تنها به تغییرات بین دو سایه خاکستری توجه دارد و تغییرات رنگ‌های دیگر را در نظر نمی‌گیرد.

 

 

MPRT (Moving Picture Response Time)

MPRT به معنای زمان پاسخ‌دهی تصویر متحرک است. این روش سرعت کلی تغییر رنگ یک پیکسل را در حین نمایش یک تصویر متحرک اندازه‌گیری می‌کند.

 

• مزایای MPRT
  • واقع‌گرایانه‌تر: MPRT روشی واقع‌گرایانه‌تر برای اندازه‌گیری زمان پاسخ‌دهی است، زیرا شرایط دنیای واقعی را بهتر شبیه‌سازی می‌کند.
  • کاهش تاری حرکت: MPRT به طور مستقیم بر روی کاهش تاری حرکت در تصاویر متحرک تاثیر می‌گذارد.

 

• معایب MPRT
  • دقت کمتر: MPRT ممکن است به دلیل پیچیدگی محاسبات، دقت کمتری از GtG داشته باشد.
  • استاندارد نیست: MPRT یک استاندارد صنعتی نیست و روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری آن وجود دارد.

 

کدام روش اندازه گیری نرخ پاسخ دهی مانیتور بهتر است؟

هر دو روش GtG و MPRT مزایا و معایب خود را دارند. برای انتخاب مانیتور مناسب، بهتر است به هر دو روش توجه کنید. اگر به دنبال یک مانیتور برای بازی‌های رقابتی هستید، MPRT اهمیت بیشتری دارد، زیرا کاهش تاری حرکت برای شما بسیار مهم است. اما اگر برای کارهای روزمره مانند ویرایش عکس یا تماشای فیلم از مانیتور استفاده می‌کنید، GtG نیز می‌تواند یک معیار مهم باشد.

 

کدام مانیتورها زمان پاسخ‌گویی بهتری دارند؟

مانیتورهای LCD موجود در بازار غالباً به پنل‌های IPS، TN و VA مجهز هستند. نمایشگرهای LCD امروزی معمولاً زمان پاسخگویی کمتر از 10 میلی ثانیه دارند و حتی نمایشگرهایی با زمان تاخیر 0.1 میلی ثانیه نیز در بازار وجود دارند.

به طور کلی نمایشگر‌های مبتنی بر پنل TN زمان پاسخ‌گویی بهتری در مقایسه با نمایشگرهای مبتنی بر پنل‌های IPS و VA دارند. با وجود قیمت مناسب مانیتورهای TN، دقت رنگ و زاویه دید گسترده پنل‌های IPS را ندارند. زمان پاسخ‌گویی مناسب پنل TN موجب شده تا همچنان بسیاری از مانیتورهای گیمینگ با استفاده از این فناوری ساخته شوند.

در نتیجه پیشرفت فناوری ساخت پنل‌های IPS و VA، زمان پاسخ‌ دهی این پنل‌ها در طول زمان به طور قابل توجهی کاهش یافته است. امروزه مانیتورهای IPS و VA با زمان پاسخگویی 1 میلی ثانیه نیز در بازار وجود دارند که مانیتورهای گیمینگ مبتنی بر پنل‌ TN را به چالش می‌کشند.

پنل VA از نظر زمان پاسخگویی تقریباً با IPS برابری می‌کند اما رنگ‌ها را با گرمای کمتری نمایش می‌دهد، زاویه دید محدود و کنتراست بالاتری دارد. برخی منابع ادعا می‌کنند که پنل IPS در شرایط برابر از نظر وجود هاله و پدیده Ghosting عملکرد بهتری نسبت به پنل VA دارد اما اختلاف این دو فناوری معمولاً قابل چشم‌پوشی است.

 

 

پدیده Ghosting که با عناوین شبح یا هاله تصویر نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که زمان پاسخ دهی مانیتور برای نمایش تغییرات سریع یک صحنه از بازی یا فیلم کافی نباشد؛ در نتیجه این پدیده بخش هاله مانندی روی نمایشگر مشاهده می‌شود.

اهمیت Response Time یا زمان پاسخ مانیتور

زمان پاسخگویی مانیتور برای کاربران عادی که از کامپیوتر خودشان برای وب‌گردی، مشاهده فیلم و سریال یا استفاده از برنامه‌های مختلف استفاده می‌کنند اهمیت چندانی ندارد. در حقیقت بسیاری از مانیتورهای موجود در بازار حداقل زمان پاسخگویی برای این دسته از فعالیت‌ها را برآورده می‌سازند.

اما زمانی که سرعت نمایش تصاویر روی مانیتور اهمیت پیدا می‌کند، زمان پاسخ مانیتور نیز به فاکتور مهمی تبدیل می‌شود. هرچه Response Time مانیتور کاهش یابد رنگ پیکسل‌ها با سرعت بیشتری تغییر می‌کنند و شانس تجربه پدیده Ghosting نیز کاهش می‌یابد.

اگر به عنوان یک گیمر حرفه‌ای می‌خواهید سریع‌ترین کامپیوتر ممکن را خریداری کنید، نمی‌توانید زمان پاسخگویی مانیتور را نادیده بگیرید. به همین دلیل در دنیای بازی‌های آنلاین حرفه‌ای معمولاً مانیتورهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که زمان پاسخگویی بسیار پایینی دارند.

تفاوت بین زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی

زمان پاسخ‌دهی یا Response Time و نرخ تازه‌سازی یا Refresh Rate دو اصطلاح مهم در دنیای مانیتورها هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. هر دوی این مشخصات روی تجربه کاربری، به ویژه در بازی‌ها و تماشای فیلم، تاثیرگذار هستند. اما چه تفاوتی بین این دو وجود دارد؟ بیایید با یک مثال ساده شروع کنیم.

فرض کنید می‌خواهید یک مسابقه اتومبیل‌رانی را در تلویزیون تماشا کنید.

• زمان پاسخ‌دهی: این مشخصه نشان می‌دهد که یک پیکسل در مانیتور چقدر زمان نیاز دارد تا از یک رنگ به رنگ دیگر تغییر کند. در مثال مسابقه اتومبیل‌رانی، زمان پاسخ‌دهی پایین باعث می‌شود که حرکت سریع اتومبیل‌ها روان‌تر نمایش داده شود و کمتر شاهد تاری حرکت باشیم. این یعنی شما می‌توانید جزئیات بیشتری از مسابقه را ببینید و از هیجان آن بیشتر لذت ببرید.
• نرخ تازه‌سازی: این مشخصه به تعداد دفعاتی که تصویر در هر ثانیه به‌روزرسانی می‌شود، اشاره دارد. به عبارت دیگر، نرخ تازه‌سازی بالاتر به معنای نمایش تصاویر بیشتر در هر ثانیه است. در مثال مسابقه اتومبیل‌رانی، نرخ تازه‌سازی بالا باعث می‌شود که تصاویر روان‌تر و بدون لرزش نمایش داده شوند. این یعنی شما می‌توانید حرکت اتومبیل‌ها را با دقت بیشتری دنبال کنید و از تجربه تماشای مسابقه لذت بیشتری ببرید.

پس تفاوت اصلی این دو چیست؟

• زمان پاسخ‌دهی به روان بودن حرکت‌ها و کاهش تاری تصویر مربوط می‌شود.
• نرخ تازه‌سازی به تعداد تصاویر نمایش داده شده در هر ثانیه و کاهش لرزش تصویر مربوط می‌شود.

 

 

مثال دیگری برای درک بهتر:

تصور کنید در حال بازی یک گیم شوتر اول شخص هستید. زمان پاسخ‌دهی پایین به شما کمک می‌کند تا دشمنان متحرک را با وضوح بیشتری ببینید و سریع‌تر به آن‌ها شلیک کنید. از طرف دیگر، نرخ تازه‌سازی بالا باعث می‌شود که حرکت‌های شما در بازی روان‌تر و بدون لرزش نمایش داده شود و شما بتوانید با دقت بیشتری هدف‌گیری کنید.

در واقع، زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی مکمل یکدیگر هستند. هر دوی این مشخصات برای داشتن یک تجربه کاربری روان و لذت‌بخش مهم هستند. اما بسته به نوع استفاده شما از مانیتور، اهمیت هر یک از این مشخصات متفاوت خواهد بود.

به عنوان مثال:

• گیمرها: به زمان پاسخ‌دهی پایین و نرخ تازه‌سازی بالا نیاز دارند تا بتوانند با دقت و سرعت بیشتری بازی کنند.
• طراحان گرافیک: به زمان پاسخ‌دهی پایین و رنگ‌های دقیق نیاز دارند تا بتوانند جزئیات تصاویر را به خوبی مشاهده کنند.
• کاربران عادی: برای کارهای روزمره مانند مرور وب و تماشای فیلم، به زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی متوسط نیاز دارند.

در نهایت، انتخاب بهترین مانیتور به نیازها و بودجه شما بستگی دارد. قبل از خرید، حتما مشخص کنید که می‌خواهید از مانیتور برای چه کاری استفاده کنید و سپس بر اساس آن، مانیتوری با مشخصات مناسب انتخاب کنید.

نکات مهم:

• زمان پاسخ‌دهی معمولاً با واحد میلی‌ثانیه (ms) اندازه‌گیری می‌شود. هرچه این عدد کمتر باشد، زمان پاسخ‌دهی بهتر است.
• نرخ تازه‌سازی معمولاً با واحد هرتز (Hz) اندازه‌گیری می‌شود. هرچه این عدد بیشتر باشد، نرخ تازه‌سازی بهتر است.
• نوع پنل مانیتور نیز بر روی زمان پاسخ‌دهی و نرخ تازه‌سازی تاثیرگذار است. پنل‌های TN معمولاً زمان پاسخ‌دهی پایین‌تری دارند، اما رنگ‌های آن‌ها به اندازه پنل‌های IPS و VA دقیق نیست.

 

تست میزان زمان پاسخگویی مانیتور

برای اطمینان از زمان پاسخگویی یک مانیتور، می‌توانید از ابزارهایی استفاده کنید که برای تست تاخیر مانیتور طراحی شده‌اند. وب سایت‌های Eizo و Testufo به ترتیب ابزارهایی را برای مقایسه و تست زمان پاسخ مانیتور در دسترس ما قرار داده‌اند. برای استفاده از ابزار تست زمان پاسخگویی وب‌سایت Testufo، مراحل زیر را دنبال کنید:

• پس از ورود به وب سایت Testufo، از منوی آبشاری بالای صفحه، تست Motion Picture Response Time را انتخاب کنید.

 

• دستور العمل و ابزار انجام تست به ترتیب در قسمت‌های بالا و پایین صفحه قرار دارند. در پایین صفحه یک تصویر متحرک را مشاهده می‌کنید که تست به کمک همین تصویر انجام می‌شود.
• برای انجام تست در حالی که سفینه فضایی را دنبال می‌کنید، مقدار Pixel Per Frame را تغییر دهید تا پس زمینه مانند صفحه کامل شطرنج با مربع‌های یک‌دست و یک اندازه سیاه و سفید به نظر برسد.

 

 

• زمانی که با دقت این تنظیم را انجام دادید، می‌توانید زمان پاسخگویی مانیتور را در مقابل Persistence مشاهده کنید.