طی روزهای اخیر بحث های زیادی در مورد اینترنت ماهواره ای استارلینک و امکان دسترسی به این اینترنت در رسانه های مختلف مطرح شده است.  امروزه اینترنت را می توان یک نیاز اولیه انسان محسوب کرد و تقریبا به نوعی می توان مدعی شد زندگی بسیاری از ما به نوعی به اینترنت گره خورده است که حذف شدن این فناوری، باعث صدمه دیدن جدی کار و روند زندگی ما می شود.

در این میان اینترنت به طور سنتی توسط دکل های مخابراتی و کابل های مختلف هوایی و زیر زمینی و زیردریایی به بخش های مختلف جهان می رسد ولی این نوع توزیع خدمات دارای نواقصی جدی بوده و عملا در مناطق صعب العبور و دور از دسترس امکان دسترسی به اینترنت وجود ندارد. به همین دلیل ایلان ماسک چندی پیش طرح اینترنت ماهواره ای خود را که به نام استارلینک شناخته می شود معرفی و رو نمایی کرد.

این نوع اینترنت در دور افتاده ترین مناطق جهان و حتی در میانه اقیانوس ها نیز قابل دسترسی بوده و حتی در مواقع اضطراری مانند جنگ روسیه و اوکراین به مردم اوکراین به طور رایگان ارائه شد.

استار لینک چیست؟

یکی از برنامه های جاه طلبانه ایلان ماسک بنیانگذار شرکت اسپیس ایکس که یکی از مهمترین شرکت های خصوصی فعال در زمینه مطالعات و عملیات های فضایی به شمار می رود، ایجاد شبکه پر سرعت اینترنت ماهواره ای است. 

مجموعه ماهواره های استارلینک با هدف ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای و توسط ایلان ماسک طراحی شده و شامل هزاران ماهواره در ابعاد کوچک می شود که سیستم یکپارچه اینترنت پر سرعت را در اقصی نقاط زمین ارائه می کند. برای دریافت این سرویس ماهواره ای نیاز به تجهیزات دریافت ویژه ای وجود دارد. پیش بینی می شود اجرای کامل این پروژه حدود ۱۰ میلیارد دلار هزینه در بر داشته باشد.

ماهواره های مورد استفاده در استارلینک هر کدام ۲۶۰ کیلوگرم وزن داشته و با یک دیگر در ارتباط خواهند بود. اسپیس ایکس تخمین می زند که در پایان این طرح، مجموعا ۱۲ هزار ماهواره استارلینک، توانایی ارائه خدمات اینترنت پر سرعت در دورافتاده ترین مناطق زمین را داشته باشد. 

این ماهواره ها در راستای برنامه این شرکت برای فروش سرویس اینترنت و پهنای باند ماهواره ای به فضا پرتاب شده و قرار است سرویس اینترنتی پر سرعتی را به کاربران  ارائه  دهد. این سرویس اینترنتی شامل خدمات  OneWeb مستقر در لندن است که ۱۱۰  ماهواره از مجموع ۶۴۸ ماهواره  خود را  در مرحله اول عملیات  پرتاب کرده است.

تاکنون استارلینک سفارشات متعددی برای خدمات و سرویس اینترنتی خود را در مناطق مختلف جهان از جمله بخشهایی از ایالات متحده ، کانادا و انگلستان دریافت کرده است.  سفارشات بر اساس اولویت نخستین مراجعه و خدمات اولیه انجام می شود و  پس از آماده شدن ماهواره های جدید استارلینک، مشتریان پیامی دریافت کرده و از زمان شروع سرویس ماهواره ای خود با خبر می شوند.

این ماهواره ها به نوعی طراحی شده اند که در هنگام ورود به جو زمین کاملاً بسوزند، بنابراین هیچ زباله ای بر اثر این سانحه به زمین نمی رسد. شرکت اسپیس ایکس همچنین می گوید که آنها هیچ خطری برای ماهواره های دیگر نخواهند داشت.
ذکر این نکته نیز ضروری است که ستاره شناسان نگران افزایش روزافزون تعداد ماهواره های استارلینک هستند که به مدار می روند. چند ماه پیش اخترشناسانی که در تأسیسات گذرا Zwicky کار می‌کردند، مطالعه‌ ای را منتشر کردند که نشان می ‌داد ماهواره‌ های استارلینک باعث ایجاد هاله هایی در تصاویر تلسکوپ شده‌ اند و این مشکل در حال افزایش است.

این ماهواره ها در پایان عمر خود از سیستم پیشرانه برای خروج از مدار در طی چند ماه استفاده خواهند کرد. در صورت بروز هر نوع مشکل در سیستم پیشرانه ، ماهواره ها در عرض ۱ تا ۵ سال در جو زمین سوخته و نابود می شوند. 

استارلینک تنها گزینه نیست

باید توجه داشت استارلینک تنها ایده ارائه اینترنت ماهواره ای در جهان نبوده و اگرچه در حال حاضر تنها گزینه اجرایی و  عملیاتی شده است اما علاوه بر ایلان ماسک، جف بزوس ، بنیانگذار آمازون در حال طراحی و اجرای برنامه هایی برای شبکه ماهواره ای ارائه دهنده اینترنت دیگری به نام Kuiper است که هنوز راه اندازی نشده است.

علاوه بر موارد فوق، شرکت ماهواره ای قدیمی تله ست (Telesat)  ، مستقر در اتاوا  کانادا ، چندی پیش اعلام کرد که شبکه جدیدی به نام Lightspeed را با ۲۹۸ ماهواره تا سال ۲۰۲۳ راه اندازی می کند که این مجموعه نیز ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای را در گوشه و کنار جهان ارائه می دهد.

 شرایط استفاده استارلینک در ایران

این روزها و با بروز مشکلات دسترسی شهروندان ایرانی به اینترنت جهانی، بحث استفاده از استارلینک در ایران بسیار داغ شده است. این شایعات همزمان با پاسخ مثبت ایلان ماسک به توئیتی مبنی بر ارائه این خدمات در ایران به شرط معافیت این حوزه از تحریم های ایالات متحده، داغ تر شده و در ادامه وزارت خزانه داری آمریکا نیز رسما فروش و ارائه خدمات اینترنتی در ایران را از تحریم ها معاف کرد.

در حالت عادی به نظر می رسد همه چیز برای ورود استارلینک به ایران مهیا است ولی در واقعیت هنوز این موضوع به سادگی امکان پذیر نخواهد بود.

 در وهله نخست برخی موانع قانونی ناشی از تحریم ها وجود داشت که با تغییرات جدید اعمال شده از سوی آمریکا برطرف شده است اما از سوی دیگر بر اساس قوانین بین المللی که ایران نیز عضوی از این شورا است،ارائه هر نوع خدمان اینترنتی در کشورها نیازمند کسب مجوز از سوی دولت آن کشور است که بعید به نظر می رسد ایران چنین مجوزی به ایلان ماسک بدهد.

از سوی دیگر خدمات اینترنت استارلینک نیازمند پرداخت مبالغی در حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ دلار در ماه است که مبلغی بسیار زیاد حتی در اروپا و آمریکا محسوب شده و در ایران بر فرض تمایل به این امر، امکان پرداخت به دلیل شرایط تحریم وجود ندارد. البته گفته می شود این اینترنت قرار است مانند اوکراین، به طور رایگان به ایرانیان ارائه شود اما هنوز هم در صورت اجرایی شدن این طرح، یک مانع دیگر وجود دارد.

برای دریافت امواج اینترنت ماهواره ای، تجهیزات خاص دیش فرستنده و گیرنده مورد نیاز است که این تجهیزات در ایران وجود نداشته و البته قرار نیست این دیش ها به طور رایگان ارائه شوند.

منبع : سینا پرس